Η Motown γιορτάζει 50 πενήντα χρόνια

Ούτε διαγωνισμοί ταλέντων , ούτε επιτροπές. Ούτε η ψήφος του κοινού και τα ποσοστά τηλεθέασης. Κάποτε λειτουργούσαν τα πράγματα πιο απλά. Ταλέντο και ιδέες ίσον επιτυχία. Πώς τώρα ,με τα σημερινά δεδομένα, να εξηγήσεις την ιστορία της Μotown, που πενήντα χρόνια από το 1959, όλοι ονειρεύονται να πετύχουν τον ήχο που έβγαινε από εκείνα τα στούντιο; Και εξακολουθούν να ονειρεύονται να τον πετύχουν. Τόσα πολλά τραγούδια. Τόσες επιτυχίες. Τόσες Motown αναφορές .
Και να το πάλι! 50 χρόνια μετά, είναι ο πιο καυτός ήχος της εποχής. Της τωρινής εποχής. Η Αmy Winehouse ηχογραφεί ένα άλμπουμ αλά Motown, ο παραγωγός Μark Ronson δουλεύει πάνω σε αυτόν. Ρέτρο-μοντέρνο στιλ και Motown παντού.

Ο κόσμος ανακαλύπτει ξανά τα τραγούδια. Τα ραδιόφωνα (που κάτι ξέρουν) παίζουν Four Tops και Supremes. Αυτή τη σόουλ της Μοtown θυμίζει και η Duffy. Και το Love Machine των Miracles κάνει καριέρα και στο youtube. Ό,τι και να είχε φανταστεί ο Berry Gordy Jr, o Smokey Robinson, o Marvin Gaye-τότε- δεν θα είχαν φανταστεί αυτό. Ή αν το είχαν, ποιος θα τους πίστευε!

Συγνώμη , όμως ,αλλά τι είναι αυτός ο ήχος της Motown; Που δεν τον έχουν υπόψη τους μόνο οι ειδικοί και οι συλλέκτες , αλλά όλοι, (πάνω κάτω)όλοι;
Είναι κάτι που εύκολα κι ευχάριστα φτάνει στ΄αυτί. Μελωδικό κι αψύ την ίδια στιγμή. Ποπ, αλλά και σόουλ . Με αρμονίες και ρυθμό, εκλεπτισμένες ενορχηστρώσεις και φωνητικά. Με έμφαση στα φωνητικά και μικρές παραβάσεις στον τυπικό r’n’b ήχο.

Από την αρχή –κι αυτό έκανε αίσθηση –οι μουσικές της Motown άρεσαν σε λευκούς και σε μαύρους. Τις αγαπούσαν τα ραδιόφωνα, και τους κομψούς στιλάτους καλλιτέχνες της όλος ο κόσμος. Η Μοtown ήταν και μια από τις πρώτες επιχειρήσεις με επιτυχία ,δημιούργημα μαύρων που είχαν την έμπνευση και το ταλέντο στη μουσική. Ήταν μια στιγμή στο χρόνο που όλα δούλεψαν ώστε στο2648 της West Grand Boulevard του Ντιτρόιτ, πίσω από την επιγραφή Hitsville U.S.A , όπου βρίσκονταν τα στούντιο και τα κεντρικά της Motown, να γραφτεί μουσική ιστορία. Όλα τα υπόλοιπα μπορεί κανείς να τα ακούσει.

The Marvelettes, Martha and the Vandellas , Mary Wells, Four Tops, The Temptations, The Miracles, Jackson Five, Stevie Wonders και πάει λέγοντας. Στο μεταξύ (πριν σας πιάσουν οι νοσταλγίες) η ιστορία συνεχίζεται. Και τα στούντιο της Motown δουλεύουν εξαντλητικά. (ενώ μια συλλογή όπου ο κόσμος ψηφίζει τι θέλει να ακούσει βρίσκεται ήδη στα σκαριά)

Οι πρωταγωνιστές :

Μέσα στο κεφάλι του ο Berry Gordy Jr, άκουγε θόρυβο από μηχανές. Αναμμένες μηχανές αυτοκινήτων , μαρσαρίσματα και τον βόμβο από τις εργασίες στο εργοστασίο της Ford όπου δούλευε στη αυτοκινητούπολη του Ντιτρόιτ. Και άλλα πολλά θα έτρεχαν στο μυαλό ενός νέου που κάνει όνειρα κάπου εκεί στο τέλος της δεκαετίας του 50. Από αυτά , κάποια έστριψαν προς την κατεύθυνση μουσική. Και ο Gordy ήταν σα να διακτινίστηκε ξαφνικά στο μέλλον.
Άλλωστε σε εκείνα τα μέρη, πολλοί από τους μαύρους του Νότου πήγαιναν με όνειρα . Το Ντιτροιτ ήταν προορισμός του φτωχού Νότου, για δουλειές και μια καλύτερη τύχη.

H αλήθεια βέβαια ήταν πως κάποιοι στραβοκοίταξαν τον πρώην μποξέρ που κρέμασε έξω από τα κεντρικά γραφεία της δισκογραφικής του εταιρίας την…αλαζονική επιγραφή Hitsville USA . Μα τί φανταζόταν ο τύπος; Είχε φύγει από την Ford όπου εργαζόταν για να ασχοληθεί με τη μουσική. Μάλιστα, άφησε στην άκρη τις φιλοδοξίες του στην σύνθεση για να γίνει παραγωγός. Μάλιστα. Παραγωγός , στη δισκογραφική Μotown. Στο Ντιτρόϊτ του Μίτσιγκαν. Στις αρχές των 60ς.
Του άρεσε η τζαζ. Είχε μάλιστα ένα μικρό τζαζ δισκάδικο, o Berry Gordy σαν εκείνα που μαζεύουν περίεργους τύπους που μπορεί να αφιερώσουν ολόκληρα εικοσιτετράωρα για να βρουν την ηχογράφηση όπου το μπάσο ακούγεται πιο καθαρά. Ομως ο Gordy πρόσεξε πως στον πολύ κόσμο άρεσαν τα τραγούδια που είχαν στίχους. Το μυαλό του λοιπόν έλεγε πως έπρεπε να δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση και να πάρει την soul, τα blues, τα gospel και να φτιάξει έναν ποπ ήχο. Μην σας ζαλίζω. Ο Gordy ήθελε να φτιάξει τραγούδια που θα άρεσαν στον κόσμο. Και θα άρεσαν στον κόσμο για πολλά πολλά χρόνια. Τα κατάφερε . Και τα δυο. To τζαζ μαγαζί, στο μεταξύ το έκλεισε.

Πήρε ένα δάνειο από την οικογένεια , 800 δολάρια τότε, και στρώθηκε στη δουλειά. Είχε μερικές καλές ιδέες που στην πράξη φαίνονταν ακόμη καλύτερες. Ο Gordy μπορεί να ήταν το μυαλό και ο μοχλός που κινούσε τα πράγματα στον οίκο της Motown, όμως το παιχνίδι -το κανονικό παιχνίδι- το έκαναν τα αστέρια της. Ο Gordy δηλαδή απο την αρχή συνεργαζόταν με τους Miracles ,στους οποίους τραγουδούσε και έγραφε τα κομμάτια, ο απίστευτος κύριος Smokey Robinson. Τί σημαίνει αυτό; Χρυσάφι. Το 1961 η Motown και οι Μiracles είχαν το πρώτο τους Νο1, το “Shop Around”… Σε λίγο είχε όλους τους λόγους να περηφανεύεται πως τα εργοστάσια της Motown έβγαζαν τον ήχο της νέας Αμερικής.
Το δαιμόνιο ένστικτο του Gordy δούλεψε και στο να έχει στην ομάδα τους Holland- Dozier -Holland στην σύνθεση και στην παραγωγή. Αλλά εκεί που δούλεψαν περισσότερο τα μαγικά του ήταν στο να παίρνει άγουρα και καλά κρυμμένα ταλέντα και να τα μεταμορφώνει σε αυτό που όλοι τα ζήλευαν να γίνουν. Ο Gordy ήταν Fame Story και X Factor σε ένα. Μετά, ο κόσμος το έμαθε. Πως η Motown ήταν το μέρος που μπορούσε να σε απογειώσει . Ήταν το Ακρωτήρι Κανάβεραλ της δισκογραφίας.

Η Μartha Reeves για παράδειγμα εργαζόταν ως γραμματέας της Motown ώσπου κάποια στιγμή η Mary Welles δεν εμφανίστηκε στο στούντιο και τοτε άνοιξε η πόρτα για την Μάρθα.
Μετά το πρώτο μεγάλο σουξέ της εταιρίας, -το Shop Around- ο Gordy είχε απλά να βρει τη καλύτερη θέση για να απολαμβάνει τη θέα προς την κορυφή “Please Mr Postman ” των Μarvelletes , το “Heatwave” των Martha and the Vandellas, το My Guy της Mary Wells. Ναι, αυτά ακριβώς που θυμάστε.

Smokey Robinson η ψυχή της Motown

Ήταν εκεί από την αρχή. Και είχε τόση μουσική μέσα του, όσο οξυγόνο ζητούσε να αναπνεύσει. Ενας θείος του τον βάφτισε Smokey – καπνισμένο (ή μπαρουτοκαπνισμένο) επειδή του άρεσαν τα γουέστερν . Νωρίς όμως ο Σμόκι κατάλαβε πως ένα καπνισμένο κλαμπ με ποτά , τσιγάρα ,μουσικές του άρεσε περισσότερο από την αγροτική ευωδιά ενός ράντσου και έδωσε την ψυχή του σε αυτό που αγαπούσε πιο πολύ. Σωστά: στη μουσική. Συνάντησε στο δρόμο του τον Gordy, και άρχισαν να γράφουν τραγούδια μαζί- όπως το Got A Job, το οποίο ήταν απάντηση στο Get A Job των Silhouettes (έκαναν τότε τέτοια διασκεδαστικά) .

Στη συνέχεια Ρόμπισον και Γκόρντι σαν δυο καπνισμένες κάνες, βάζουν μπροστά το πρότζεκτ- με άλλα λόγια: φωνάζετέ τους Motown. Kαι ηχογραφεί με τους Miracles, διάφορα θαυμαστά πράγματα, εξελίσσοντας το doo wap σε soul και αυτό -πρακτικά σε You ‘ve Really Got A Hold On Me και The Tracks Of My Tears. Οι Beatles τον λάτρεψαν και ο Bob Dylan κάθε άλλο παρά συγκρατημένος υπήρξε . Ο Σμόκι , είχε πει πολλές φορές –ήταν ο αγαπημένος του ποιητής. Baby, Baby Don’ t Cry

Marvin Gaye η καρδιά της Μοtown
Ήταν από άλλο πλανήτη, άλλο σύμπαν, από τα έγκατα της αγάπης.Ενας μάγος που αν σου τραγουδούσε , ερωτευόσουν ως και βάτραχο που τύχαινε εκείνη τη στιγμή να βρεθεί μπροστά. Ο Μάρβιν Γκέι έγινε η απόλυτη φωνή της Μοtown. Ξεκίνησε σαν μέλος των Moonglows και όταν το γκρουπ διαλύθηκε το 1960 συνέχισε σόλο υπογράφοντας στη Tamla –που απορροφήθηκε μετά από την Μotown, της οποίας εκείνος θα γινόταν ο πιο εμπορικός της καλλιτέχνης- ο «Πρίγκιπας της Motown». Ο Mάρβιν Γκέι έκανε μάλιστα περισσότερα από αυτό, πηγαίνοντας ακόμη και κόντρα στην μηχανή παραγωγής επιτυχιών, που ήθελε άλλοι να είναι οι ερμηνευτές και άλλοι οι συνθέτες και παραγωγοί .

Τα What’s Going On και Let’s Get It On άλμπουμ του στις αρχές των 70ς έδειχναν έναν νέο τύπο καλλιτέχνη, που άλλαζε το τοπίο της μουσικής, με τον πιο γλυκό, μαγευτικό τρόπο.
Πάντα , με κάποια αφορμή, με κάτι, κάπου θα παίζει το I Heard it through the grapevine ή το How Sweet It Is ,ή κάποιο από τα τραγούδια του με την Mary Wells και την Τammi Terrell, ή το Ain’t That Peculiar ή όλα αυτά που ήταν ο Marvin Gaye και κανείς ποτέ δεν πλησίασε πουθενά εκεί κοντά.

Τhe Supremes ,τα χρυσά κορίτσια
To μεγαλύτερο γυναικείο γκρούπ της Motown. Και όχι μόνο στα λόγια. Ο Berry Gordy τις πίστεψε πολύ, επέμεινε και τα κορίτσια ανταπέδωσαν τις συμπάθειες με δέκα Νο1 τραγούδια στην περίοδο 1964- 1967. Καθόλου άσχημα. Οι Supremes και η Diana Ross, έγιναν το έμβλημα της Motown και η ποπ ανάλαφρη όψη της. Baby Love και ο κόσμος τρελαινόταν σαν να έβλεπε ένα γλυκό κοριτσάκι να σβήνει τα κεράκια των γενεθλίων του. Η βιομηχανία της μουσικής αναζητούσε πρόσωπα και οι Supremes χάριζαν τα χαμόγελά τους. Το ότι τα συνόδευαν με σούπερ ποπ τραγούδια ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε κανείς να ζητήσει, να απολαύσει , να δέσει στιγμές της ζωής του μ΄αυτά. Γιατί αυτό πετύχαιναν τα τραγούδια της Motown: χτυπούσαν κατευθείαν στο συναίσθημα , και έμπαιναν σφήνα στη ζωή.

Stop In The Name Of Love και You Keep Me Hanging On. Η Diana Ross ξεχώριζε κα και μετά από λίγο το γκρουπ έγινε Diana Ross & the Supremes ,ενώ στα εσωτερικά τους είχε αρχίσει η τρικυμία. Ο Berry Gordy άλλωστε έκανε ότι περνούσε από το χέρι του (πολλά, αφoύ ήταν το αφεντικό της εταιρίας) για να πέφτουν όλα τα φώτα πάνω στην χαρισματική Νταϊάνα, με την οποία είχε σχέση και απέκτησε και μια κόρη.
Η Flo Ballard πάντως τους έγνεψε αντίο, τα πρώτα σύννεφα είχαν φανεί σκοτεινά, οι επιτυχίες έκαναν πιο αραιά την εμφάνισή τους. Η Diana έφυγε κι αυτή για σόλο καριέρα. Οι New Supremes συνέχισαν αλλά ποτέ δεν ξανάγιναν Supremes.

Παίξε λίγο Motown :
Love is Like A Heat wave , Μartha & the Vandellas
Please Mr.Postman , The Marvelettes
Where Did Our Love Go, The Supremes
Lets Get In On , Marvin Gaye
Love Machine , The Miracles
Ain’t Too Proud To Beg , The Temptations
The Tears of A Clown , Smokie Robinson & the Miracles