Ζούμε σε ένα κόσμο, μεγάλο κόσμο όσο και μικρό, μα απελπιστικά μικρό, σε ένα αρχιτεκτονικό λαβύρινθο αλλά και σε μια μονότονη πεδιάδα, σε έναν κόσμο από θάλασσες και σύνορα, σχέδια και ακυρώσεις, τροποποιήσεις και καθυστερήσεις, πόλεις και παράλια και πόλεις σε παράλια, λογαριασμούς και συμφέροντα, σε ένα κόσμο υπόγειο και υποθαλάσσιο – ναι και κάτω από την επιφάνεια – με υπερκατασκευές και έναστρους, μαγευτικούς νυχτερινούς ουρανούς. Σε βρώμικα, βαλτωμένα απόνερα παγκοσμιοποίησης, αλλά αυτή είναι η δική μου εντύπωση.
Σε αυτόν τον κόσμο κατασκευάστηκε ο σύνδεσμος Ερεσούντ, η ‘γέφυρα’ που ενώνει οδικώς και σιδηροδρομικώς Δανία και Σουηδία, σε αυτόν τον ίδιο κόσμο ο Μιχάλης Μιχαηλίδης έγραψε τους Επόπτες του. Να σας τους συστήσω αμέσως : είναι ο Νταν Κριστόφτε που εποπτεύει το έργο της κατασκευής του συνδέσμου από την πλευρά της δανέζικης κυβέρνησης και ο Σβεν Αλεξάντερσον ο οποίος κάνει την ίδια δουλειά από την σουηδική πλευρά.
Και ο χορός αρχίζει. Σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, αστραφτερά – με τον θριλερικό και κωμικό τους τρόπο – απολαυστικά μυθιστορήματα που με κάνει να γυρίζω τις σελίδες τρέχοντας για το παρακάτω καθώς ο συγγραφέας μας βάζει στα ενδότερα του έργου. Σε αυτά και στα γύρω γύρω. Με κατασκευαστικούς κανόνες, συμβάντα, σχέσεις, χαρακτήρες…Είναι με-γά-λο το έργο. Και οι συνειρμοί δικοί μας.
Η υπερ-αισιοδοξία που σπέρνεται ολούθε για το όφελος της υπερκατασκευής, οι πύργοι με τις φιλόδοξες επινοήσεις των εμπνευστών, η διαβαθμισμένα παγωμένη προσέγγιση των δυο, τόσο διαφορετικών γειτόνων, μπλέκονται μέσα στα χρόνια, από το 1995 που αρχίζει να κατασκευάζεται ως το 2000 που τελειώνει, σε καταστάσεις και περιστατικά που όλο και κάτι σου θυμίζουν. Γιατί το έχεις δει το έργο να παίζεται εκεί κι εδώ κι αλλού.
Οι ιστορίες είναι αληθινές, όπως οι γέφυρες. Και οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι και τα μεγάλα έργα, αληθινότατα όλα.
Όπως αληθινή και αστραφτερή είναι η γλώσσα στους Επόπτες. ‘Οπου ο Μιχαηλίδης επιλέγει με νόημα ένα πολύ πλούσιο εξειδικευμένο λεξιλόγιο με τεχνικούς όρους και αναλυτικές περιγραφές για πλωτά ανυψωτικά, καλωδιωτές γέφυρες, πασαλωτές άγκυρες, βαθυκόρους, ποικίλα σκαπτικά μηχανήματα με ονόματα και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Έτσι δεν συμβαίνει; Κι έτσι επίσης: Follow the money που έλεγε και ξανάλεγε ο Elmore Leonard, κλασικά, πίσω από ανεξιχνίαστες για το πλατύ κοινό ορολογίες και απρόσιτες κορυφές εξειδικευμένης φρασεολογίας.
Διαβάζοντας τους Επόπτες
(εκδόσεις Νεφέλη) ένοιωσα την χαρά της ταινίας το Μεγάλο Σορτάρισμα ( The Big Short ), βασισμένη στο βιβλίο του Michael Lewis (μια αληθινή ιστορία για την οικονομική φούσκα που έσκασε πάνω από τα κεφάλια μας στο ντόμινο της παγκοσμιο-απληστίας) και φευγαλέα, μια φίνα δροσερή αίσθηση σασπένς Peter Hoeg από το σκανδιναβικό κλίμα του βιβλίου.
Κάπου προς τις τελευταίες σελίδες ο ένας επόπτης θυμάται εμπειρίες που δεν θα ήθελε να ξαναζήσει από μια χώρα (δεν αναφέρεται ο όνομά της) “ανάμεσα στην Ιταλία και την Τουρκία”, όπου δεν άντεξε να μείνει για πολύ… Βορράς ή Νότος, δεν έχει και τόση σημασία, τα σημάδια διαβάζονται με τον ίδιο τρόπο, για την χρησιμότητα ενός άχρηστου (-άχρηστου; άχρηστου Σβεν;) έργου. Και οι Επόπτες (διαβάζονται) σαν ένα σπαρταριστό, πνευματώδες, έντιμο, απολαυστικό και πολιτικότατο μυθιστόρημα – Αυτό δηλαδή που είναι. Κάτω από τη “μύτη” του δεύτερου νόμου της θερμοδυναμικής. – Μιλάς για την εντροπία, Κριστόφτε;
