Σπήλαιο από άλλο πλανήτη. Διαστημικός σταθμός σε κοσμικά κομβικό σημείο.
Κυψέλες εξωγήινων από μακρινό μέλλον. Αλλόκοτος συμμετρικός μετεωρίτης -καρφωμένος στη Γη. Ένα παράξενο κέλυφος.
Από την απέναντι πλευρά της Grand Avenue, σχεδιάζω την είσοδό μας στο The Broad .
Πρέπει να μπεις μέσα. Πρέπει να περιμένεις υπομονετικά. Πρέπει να κάνεις ρεπορτάζ. Έχεις την κάρτα σου. Oι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να σου δείξουν, να σου επισημάνουν τα σημεία κλειδιά.
Είμαι λοιπόν μέσα στο ‘σπήλαιο από το μέλλον’. Έτσι όπως το έχουν σχεδιάσει ε-ντυ-πω-σια-κά οι Diller Scofidio + Renfro .
Όπως παλιά οι άνθρωποι σχεδίαζαν στο εσωτερικό των σπηλαίων, έτσι και τώρα, η τέχνη γύρω σου, το ‘σπήλαιο’ από μέσα. Οι σκάλες γλιστράνε μέσα από θολωτές εισόδους, ο κάθε όροφος αποκαλύπτεται και κρύβεται το ίδιο. Το φως κάνει κόλπα. Από τα σκοτεινά, στα ολοφώτεινα. Όσο πιο βαθιά στα σπλάχνα του περνάς- πίστεψέ με– τόσο πιο ευρύχωρα είναι.
Το The Broad μετράει ήδη πέντε χρόνια ζωής στο Downtown του Los Angeles.
Και λίγοι άνθρωποι στη σύγχρονη ιστορία του Λος Άντζελες έπαιξαν τόσο σημαντικό ρόλο στην πολιτιστική ζωή του όσο ο Eli Broad γράφουν οι New York Times για τον επιχειρηματία που έφυγε από τη ζωή μόλις πριν από μερικές εβδομάδες.
Δύο χιλιάδες έργα, από περισσότερους από διακόσιους καλλιτέχνες – η συλλογή του Eli και της Edyth Broad των ανθρώπων που χρηματοδότησαν βασικά την δημιουργία του Μουσείου – έχουν την στέγη τους εκεί. Μεταπολεμική και σύγχρονη Τέχνη. Πολλά εμβληματικά έργα.
Γύρω μας pop art από τα 60ς, έργα από τα 80ς, από τη σκηνή της Νέας Υόρκης, τέχνη από τα 90ς παραπέμπουν σε εποχές. Σελίδες του FACE και του Interview τρέχουν στο μυαλό μου.
Έργα που μίλησαν για τη δύναμη της εικόνας, για την εξουσία της εικόνας. Για το μέλλον του κόσμου με σήματα κινδύνου. Με φωνή διαμαρτυρίας – με άμεσο της Τέχνης. Με διαχρονική ανυπακοή στην κανονικότητα. Η Πόλη των Αγγέλων εκπέμπει την Τέχνη (της) με ηχώ.
Jasper Johns, Robert Rauschenberg, Cy Twombly, ανάμεσα σε αυτά.
Roy Lichtenstein, Ed Ruscha και Andy Warhol στους τοίχους. Η δεκαετία του 80 και του 90 και πιο πρόσφατα ακόμη. Ονόματα όπως ο Jean-Michel Basquiat, η Cindy Sherman, ο Keith Haring, η Barbara Kruger, ο Jeff Koons.
Πολύ πιο πρόσφατα έργα της Yayoi Kusama τα εντυπωσιακά χρώματα και το συναρπαστικό Infinity Mirrod Room – The Souls of Millions of Light Years Away.
Στα ασπρόμαυρα πορτρέτα της Shirin Neshat από το Ιράν ‘ακούς’ σχεδόν το καθένα να μιλάει. Πολλές ιστορίες. Πολλές φωνές τους.
Μετά εγώ πάω και στέκομαι σαν μυρμήγκι ‘Κάτω από το Τραπέζι του Robert Therien, αλλά όχι για πολύ επειδή το κυκλώνει ήδη μια ουρά από ενθουσιασμένους φιλότεχνους που περιμένουν να πάρουν θέση και να ποζάρουν ακουμπώντας την πλάτη τους στο πόδι της καρέκλας. Αργότερα θα το μετανιώσω, το ξέρω, γιατί θα χάσω μια πολύ cool φωτογραφία, αλλά δεν κάθομαι στο Τραπέζι και συνεχίζω πιο κάτω.
Πιο κάτω είναι ο Elvis του Andy Warhol. Και η μαχητική τέχνη της Barbara Kruger.
Έχω την αίσθηση ότι βρίσκομαι ακόμη έξω στο δρόμο. Ή ανάμεσα σε βινύλια από μουσικές.
Σε μια punk rock εγκατάσταση με κρυμμένα ηχεία. Προέκτασή του δρόμου ή κάτι τέτοιο.
Φουτουριστική παράκαμψη, όπου διαφυλάσσεται με ευσέβεια το πνεύμα των εποχών. Και η τέχνη τους, που είναι και η φωνή τους και τα μυστικά τους – η απόδραση.
Οι σκιές έξω από το Σπήλαιο. Η ωραία μας εκδρομή έξω από τον Χρόνο. Σε μικρά κενά ελευθερίας, αντι-εξουσιαστικής ευδαιμονίας. Μετά πάλι εκεί, στην περιπέτεια.
Σκέφτηκα, θυμάμαι, αν κάποιος έχει γράψει ποίημα εκεί. Αν σε κάποιον κόλλησε τραγούδι του Elvis και αν ναι, ήταν από τα πιο παλιά του ή ήταν από τα μετά.
Και αν, μάλλον τώρα το σκέφτομαι αυτό, τότε, τον Δεκέμβρη του ’19 μπορεί κάποιος, εκεί μέσα στο Broad, να είδε σαν φλασιά από το μέλλον πως ένας τρομερός ιός θα ερχόταν σε λίγο από την Κίνα (ήδη ακούγαμε γι’ αυτόν) και θα άλλαζε τον κόσμο και τις ζωές μας;
Και όπως όλα τα άλλα, θα έκλεινε και τις πόρτες του The Broad. Που ανοίγει πάλι, εμβολιασμένο – στις 26 Μαίου. Σε μια εποχή, εντελώς διαφορετική. Και για την Τέχνη.
