Είμαι από εκείνους. Μια μέρα διάβασα Τhomas Pynchon και από τότε, σα να με έχει ρουφήξει ηλεκτρική σκούπα στο σύμπαν του. Είμαστε πολλοί.
Πιστεύω ότι ο κόσμος εξηγείται μόνο Pynchon-ικά με κάποιες ίσως εξαιρέσεις που αποκαλύπτονται τυχαία αν βρεθείς στη καλή συγκυρία και τις δεις. Φυσικά όλα τελειώνουν στο κάδρο της εντροπίας, αλλά τώρα δεν μας απασχολεί αυτό. Είμαστε πολλοί και ο Θανάσης Μήνας ‘δικός μας’:
Στο σύμπαν του Pynchon με παράσημα.
Εκεί λοιπόν, κάτω από υπέροχο μεσογειακό ήλιο, με μουσική που δυναμώνει από τα βαθιά τα μπλουζ του Νότου, σε Ντυλανική φαντασμαγορία και κιθαριστικό κρεσέντο με reverb προεκτάσεις, διακτινίστηκε (με όλη τη σημασία της λέξης), ο Θανάσης Μήνας. Γνώστης και λάτρης και εμπνευσμένη πέννα, καταπιάνεται με το άπιαστο, τρυπώνει και σημειώνει, κάνει θεαματικές βουτιές σε συνδέσεις και κομβικά σημεία στο έργου του Μεγάλου, ακολουθεί μυστικά μονοπάτια, κάτω από τη γη και πανοραμικά στον αέρα.
“Για τον Pynchon” γράφει ο Θανάσης Μήνας
με ορμή, όρεξη, οξυδέρκεια, με beat αντανακλαστικά και αγάπη να τρέξει και να διατρέξει τον απίθανο κόσμο του συγγραφέα που δεν εμφανίζεται ποτέ (αν και είμαι σίγουρη ότι εκείνος ήταν τότε στο αεροδρόμιο του Σαν Χοσέ, λίγο μετά τα Χριστούγεννα πριν από την Πρωτοχρονιά, που με άφησε ευγενικά να περάσω μπροστά του για να πάρω την κάρτα επιβίβασης – το ξέρω.)
Στέκεται και ξεκλειδώνει σημεία και ξέφωτα της Pynchonοχώρας, από το εναλλακτικό δίκτυο του The Crying Lot of 49 (Η Συλλογή των 49 στο σφυρί) ως την άκρη της Υπεραιχμής (Bleeding Edge) και το Έμφυτο Ελάττωμα (Inherent Vice, που έκανε ταινία ο Paul Thomas Anderson – δικός μας!). Και με δρασκελιές λογοτεχνικής στόφας μας πάει από το Μεξικό ως τα Σκωτσέζικα clans, από τους Ιππότες της Μάλτας ως τους ιππότες των κυμάτων, με καίρια τινάγματα σαν από pinball ελατήρια ιστορίας, επιστήμης, φιλοσοφίας, τέχνης, ποπ κουλτούρας, πολιτικής.
“Ο Pynchon μολονότι είναι πολιτικός συγγραφέας και με το παραπάνω, αποφεύγει να το κραυγάζει. Στο μυθιστόρημά του θίγει, ωστόσο, ζητήματα όπως η διαδικασία της συσσώρευσης κεφαλαίου, ο αμερικανικός συνδικαλισμός, η έννοια του αναρχισμού και οι λεπτές αποχρώσεις της.»
Ο Pynchon γοητεύει, αφυπνίζει, κλείνει το μάτι, μπαίνει στη θέση του οδηγού – δεν ρωτάς που πάει. Και να ρωτήσεις, δεν θα σου πει.
Δεν κουνάει το δάκτυλο, δεν διδάσκει, δεν τα ξέρει όλα, ξέρει πολλά. Έχει ξεκάθαρη πολιτική θέση, έχει πάνω του άμμο που μένει από το καλοκαίρι – το καλοκαίρι των 60ς, την αντικουλτούρα, το free spirit σε θέση ρεζερβέ.
Στις σελίδες του βιβλίου του Μήνα, ο Pynchon ‘διασταυρώνεται» με τον Kerouac και τον Burroughs, με τον Cormac McCarthy, τον Bob Dylan, τον David Foster Wallace, με τις surf μπάντες της νότιας Καλιφόρνιας, τις άμαξες του John Ford.
Οι ήρωές του πάνε κι έρχονται, κάποιοι εξαφανίζονται, ή χάνονται για πάντα σε παράλληλους κόσμους και underground, under the radar επικοινωνίες, απέναντι στην εξουσία και τις μεθόδους της να ελέγχει. Η Αμερική είναι η καρδιά που χτυπάει ακανόνιστα, και αυτό το beat μετουσιώνεται στις απαράμιλλες φράσεις του.
O Θανάσης Μήνας όπως και ο Pynchon άλλωστε, δεν σκοπεύει, ούτε στοχεύει να κατατάξει και να βάλει σε τάξη τα πράγματα.
Tα μαθηματικά που δεν δίνουν λύσεις εξηγούν καλύτερα τον κόσμο. Τι πιο γοητευτικό! Και έτσι μπορείς και βρίσκεις τις επαφές, τα κανάλια μέσα στα δαιδαλώδη του μυθιστορήματα, τις αφηγήσεις, τις πλείστες αναφορές στην ιστορία, την επιστήμη, το ροκενρόλ, την ψυχεδέλεια, στο εκρηκτικό μυαλό του Commander.
“Τα έργα του Pynchon με τις όποιες εξαιρέσεις, δεν είναι “εύκολα”- είναι πολυσέλιδα, με ακόρεστες ορέξεις. Ο λόγος του είναι μακροπερίοδος, το συντακτικό του ιδιόμορφο, τεράστιο το φορτίο πληροφορίας που βαραίνει την κάθε αράδα. Είναι έργα όμοια με παλίμψηστα,όπου, σε κάθε τους στρώση και με κάθε ανάγνωση, ανακαλύπτεις κάτι καινούργιο. Έτσι όμως σε τελική ανάλυση, δεν είναι όλα τα μεγάλα έργα; Δεν καθιστούν άραγε συμμέτοχο και συνένοχο τον αναγνώστη; “γράφει ο Μήνας στην εισαγωγή.
Και έτσι όπως διαβάζω με αφάνταστη χαρά το βιβλίο, σκέφτομαι με πόσους τρόπους και μέσα από πόσους διαφορετικούς δρόμους, ο μαγνήτης Pynchon μας τραβάει κοντά του.
Η μουσική είναι ένας από αυτούς.
Ο Θανάσης όχι μόνο ξέρει από μουσική και ασχολείται χρόνια, αλλά είναι από εκείνους που νοιώθουν τη μουσική, ακούνε την ψυχή της και είναι θρυλικά τα DJ sets του. Αλλά, ναι! και το θηρίο της μετάφρασης, Pynchonικός βετεράνος (που τού χρωστάμε πολλά….Pynchonikon άλλα) ο σπουδαίος Γιώργος Κυριαζής άνθρωπος της μουσικής επίσης είναι.
Αν έχεις διαβάσει ένα μόνο βιβλίο του Pynchon, ή πιο πολλά, ή όλα, ή και κανένα, Για τον Pynchon του Θανάση Μήνα είναι ένα θαυμάσιο σημείο να συναντηθούμε. Μπορεί να γίνεις και ένας από εμάς.
> Για τον Pynchon κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις.
